Kozy, chów i hodowla

Rolnictwo światowe wkroczyło w XXI wiek z intensywną produkcją płodów rolnych i zwierząt hodowlanych. Wiele procesów intensyfikujących produkcję rolną, wpływa destrukcyjnie na środowisko i na jakość otrzymanych produktów. Wraz z hodowlą konwencjonalną pojawiło się wiele niepokojących zjawisk takich jak: skoncentrowana hodowla, marginalizacja ras miejscowych poprzez stopniowe zastępowanie ras miejscowych lub mniej wydajnych rasami wysoko selekcjonowanymi, wprowadzenie nowoczesnych technik automatyzacji hodowli i żywienia, rozpowszechnienie biotechnik takich jak sztuczna inseminacja, transwer zarodków, wprowadzanie do hodowli zwierząt transgenicznych, znaczne zmniejszenie liczby małych gospodarstw. Utworzenie gospodarstwa ekologicznego zajmującego się chowem i hodowlą kóz jest szansą zagospodarowania niszy produkcyjnej na rynku produktów pochodzenia zwierzęcego, rekultywacji użytków zielonych i gruntów rolnych poprzez wprowadzenie kompleksowych technik ekologicznych a także promocji obszarów o znikomym przemyśle i niewielkiej intensywnej hodowli, dając możliwość rozwoju agroturystyki. Chów i hodowla kóz w Polsce ma wieloletnią tradycję. W Polsce przedwojennej koza dostarczała cennych produktów białkowych rodzinom drobnych rolników. Od wczesnych lat 80-tych nastąpiło ponowne zainteresowanie kozą jako zwierzęciem produkcyjnym, głównie dzięki prozdrowotnym właściwościom mleka koziego. Z uwagi na szczególnego konsumenta mleka koziego jakim są przeważnie dzieci z tak zwaną skazą białkową (nie tolerujące białka mleka krowiego a czasami, choć rzadko mleka matki) a także rekonwalescenci, produkt ten musiał być uzyskiwany w szczególnych warunkach. Skłoniło to hodowców-producentów do stosowania w chowie, hodowli i w prowadzeniu gospodarstw rolnych elementów rolnictwa ekologicznego. Kozy jako zwierzęta gospodarskie w najmniejszym stopniu poddawane były intensywnej produkcji rolnej. W przeważającej liczbie chowane były one w małych grupach. Tylko niewielki procent populacji kóz w Polsce zgromadzony był i jest w dużych stadach produkcyjnych. Dlatego też koza najlepiej spośród zwierząt hodowlanych nadaje się do chowu w gospodarstwie ekologicznym. Założenia gospodarstwa ekologicznego wymagają od producenta zwiększenia wrażliwości na ochronę środowiska i zdrowie konsumentów, lepszego wykorzystania zasobów gospodarstwa, zmniejszenie zużycia substancji chemicznych, lepszego wykorzystania gleby i terenu. Wszystkie te założenie spełniane są przez koziarskie gospodarstwo ekologiczne. Z uwagi na produkcję mleka dla osób z dysfunkcją pokarmową o czym wspomniane było wyżej w gospodarstwie kozim szczególną uwagę przywiązuje się do jakości produktu. Pociąga to za sobą wykorzystywanie naturalnych środków w produkcji roślinnej takich jak obornik, niestosowanie chemicznych nawozów i środków ochrony roślin.

Kozioł

Aby chów kóz miał odbywać się w warunkach ekologicznych gospodarstwo musi spełnić parę podstawowych warunków:

gospodarstwo musi być oddalone od wszelkich emitorów pyłów, zwałowisk odpadów metalonośnych i od dużych ferm produkujących gnojowicę na odleg łość gwarantującą wykluczenie stałego wpływy zanieczyszczeń,

gospodarstwo nie może być położone w strefie ochronnej zakładu przemys łowego, ciepłowni, elektrociepłowni,

odległośćod drogi o dużym natężeniu ruchu (ponad 500 pojazdów na godzinę) powinna wynosić co najmniej 100 m;

obiekty gospodarstwa zaleca się ogrodzić od strony drogi gęstym żywopłotem,

gospodarstwo powinno być położone w takiej odległości od cieków z wodą pozaklasową aby wykluczyć jej wpływ,

na terenie gospodarstwa nie występują przekroczenia dopuszczalnych stężeń szkodliwych substancji zanieczyszczających powietrze i wodę,

zawartość metali ciężkich w glebie nie przekracza dopuszczalnych stężeń.