Higiena i profilaktyka kóz w chowie ekologicznym

    Aby utrzymać stado kóz w dobrym zdrowiu trzeba po pierwsze zachować dobre warunki higieniczne i bytowe. Na ten temat zostało już powiedziane we wcześniejszych częściach tego opracowania. Skrótowo trzeba przypomnieć, że gospodarstwo musi być usytuowane w miejscu wolnym od zanieczyszczeń i czynników chorobotwórczych. Pomieszczenia, wybiegi i pastwiska muszą być tak przygotowane, aby spełniały wszelkie normy zoohigieniczne, klimatyczne i bytowe.

    

Podstawowym warunkiem jest utrzymanie czystości pomieszczeń i urządzeń używanych w chowie kóz. Wymaga się aby budynki, wybiegi, urządzenia i wyposażenie prawidłowo czyścić i dezynfekować. Zapobiega to przenoszeniu się infekcji i gromadzeniu się organizmów przenoszących choroby. Do czyszczenia zwierząt oraz czyszczenia i dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich przeznaczone są środki: mydło potasowe i sodowe, woda i para wodna, mleko wapienne, wapno, wapno palone, podchloryn sodu, soda kaustyczna, potaż, nadtlenek wodoru, naturalne esencje roślinne, kwas; cytrynowy, nadoctowy, mrówkowy, mlekowy, szczawiowy i octowy, alkohol, formaldehyd, węglan sodowy. W utrzymaniu higieny w pomieszczeniach pozyskiwania mleka, ewentualnie przerobu go na produkty ekologiczne trzeba wykorzystywać ponadto kwasek cytrynowy, kwas fosforowy i środki myjące i dezynfekujące do dojarek i instalacji mleczarskich. Do mycia wymion oraz mycia i dezynfekcji urządzeń dojarskich można stosować ogólnodostępne środki przeznaczone do tego celu. Profilaktyka powinna polegać na odpowiednim doborze ras kóz dobrze zaaklimatyzowanych w rejonie istniejącego gospodarstwa, wysokiej jakości diecie pochodzącej z gospodarstwa lub regionu, w którym to gospodarstwo jest położone, zapewnienie regularnego ruchu i dostępu do pastwiska mającego działanie wzmacniające naturalną obronę immunologiczną, optymalnym zagęszczeniu zwierząt w stadzie, przygotowaniu odpowiednich warunków w pomieszczeniach.

     Jednak w prawidłowo utrzymywanych i monitorowanych stadach może dojść do zachorowania zwierząt. W przypadku zachorowania lub zranienia należy natychmiast zwierze odizolować i przystąpić do leczenia stosując przede wszystkim leki ziołowe i preparaty homeopatyczne. Produkty ziołowe, homeopatyczne i elementy śladowe mają pierwszeństwo przed syntetycznymi medycznymi środkami leczniczymi.

     Jeżeli użycie wspomnianych powyżej środków okaże się nieskuteczne dopuszcza się zastosowanie syntetycznych weterynaryjnych środków leczniczych lub antybiotyków. W przypadku zastosowania jednak takich środków należy podwoić okres ich karencji pomiędzy ostatnim podaniem zwierzęciu weterynaryjnych środków leczniczych a wyprodukowaniem żywności metodą ekologiczną, a w przypadku gdy nie ma określonego okresu karencji ń 48 godzin. W rolnictwie ekologicznym nie wolno stosować profilaktycznie syntetycznych medycznych środków leczniczych. Zabrania się stosowania antybiotyków, kokcydiostatyków, oraz hormonów (np. przy wywoływaniu synchronizacji rui).

     Przedstawione poniżej leczenie preparatami homeopatycznymi, najczęściej występujących u kóz chorób, zaczerpnięte zostało z publikacji "Biologiczna apteka weterynaryjna" Spielberger U., Schaette R. (1993) oraz "ReVet leki homeopatyczne dla zwierząt" (1996).